اصول طراحی در تاسیسات برقی – مبحث 13
2-3-13 ﻃﺮاﺣـی
1-2-3-13 ﻛﻠﻴﺎت
در ﻃﺮاﺣـی ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎی زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد:
اﻟﻒ) ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺷﺨﺎص، ﺣﻴﻮاﻧﺎت، ﻟﻮازم، وﺳﺎﻳﻞ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻃﺒﻖ ﻣﻘـﺮرات ردﻳـﻒ 1-3-13 ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮد.
ب) ﻛﺎرﻛﺮد ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی، ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎدهای ﻛﻪ ﺑﺮای آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﻮد. اﻃﻼﻋﺎت اوﻟﻴﻪای ﻛـﻪ ﺑـﺮای ﻃﺮاﺣــی ﻻزم اﺳـﺖ، در ردﻳـﻒﻫـﺎی 2-2-3-13 ﺗـﺎ 5-2-3-13 و ﺷﺮاﻳﻄـی ﻛﻪ ﻃﺮح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ در ردﻳﻒﻫﺎی 6-2-3-13 ﺗـﺎ 12-2-3-13 ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺗﺒﺼﺮه: در ﻃﺮاﺣـی ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی ﻣﻮارد ﻣﺮﺗﺒﻂ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻘﺮرات ﻣﻠّـی ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴـﺰ ﺑﺎﻳـﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد.
2-2-3-13 ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻣﻨﺒﻊ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ
1-2-2-3-13 اﻧﻮاع ﺟﺮﻳﺎن
اﻧﻮاع ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب، ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﻫﺮ دو ﻣـی ﺑﺎﺷﺪ.
2-2-2-3-13 اﻧﻮاع و ﺗﻌﺪاد ﻫﺎدیﻫﺎ
ﺑﺮای ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ﻧﻮع و ﺗﻌﺪاد ﻫﺎدیﻫﺎ ﺑﺸﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ:
اﻟﻒ) ﻫﺎدی ﻳﺎ ﻫﺎدیﻫﺎی ﻓﺎز
ب) ﻫﺎدی ﺧﻨﺜـی
پ) ﻫﺎدی ﺣﻔﺎﻇﺘـی
ت) ﻫﺎدی ﺣﻔﺎﻇﺘـی – ﺧﻨﺜـی
ﺑﺮای ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﻫﺎدی ﻫﺎی ﻣﻌﺎدل ﻫﺎدی ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.
3-2-2-3-13 ﻣﻘﺎدﻳﺮ و ﺣﺪ ﮔﺬﺷﺖﻫﺎ
ﻣﻘﺎدﻳﺮ و ﺣﺪﮔﺬﺷﺖﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣـیﺑﺎﺷﺪ:
اﻟﻒ) وﻟﺘﺎژ و ﺣﺪ ﮔﺬﺷﺖﻫﺎی آن
ب) ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ و ﺣﺪ ﮔﺬﺷﺖﻫﺎی آن
پ) ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﺷﺪت ﺟﺮﻳﺎن
ت) ﺷﺪت ﺟﺮﻳﺎن اﺣﺘﻤﺎﻟـی اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه
4-2-2-3-13 ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘـی
ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘـی ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻴﺴﺘﻢ، ﻧﻈﻴﺮ ﻫﺎدی ﺧﻨﺜﺎی زﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺳﻴﻢ وﺳﻂ زﻣـﻴﻦ ﺷـﺪه، ﻣـیﺑﺎﺷﺪ.
5-2-2-3-13 ﻣﻘﺮرات ﻣﺨﺼﻮص
ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺮرات ﻣﺨﺼﻮص ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﻮزﻳﻊﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮوی ﺑﺮق (ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮق)، ﻣـیﺑﺎﺷﺪ.
3-2-3-13 ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮای درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻴﺮوی ﺑﺮق
ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع ﻣـﺪارﻫﺎی ﻻزم ﺑـﺮای روﺷـﻨﺎﻳـی، ﭘﺮﻳﺰﻫـﺎی ﺑـﺮق، ﺗﻐﺬﻳـﻪ ﺑـﺮق دﺳـﺘﮕﺎهﻫـﺎ و ﺗﺠﻬﻴـﺰات، ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﺮودﺗـی و ﺣﺮارﺗـی، ﻣﺼﺎرف ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺮﻳﺎن ﺿﻌﻴﻒ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد:
اﻟﻒ) ﻧﻘﺎط اﺳﺘﻘﺮار ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ
ب) ﺑﺎرِ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـی ﺷﺪه ﺑﺮای ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻣﺪارﻫﺎ
پ) ﻫﺮ ﻧﻮع ﺷﺮاﻳﻂ اﺧﺘﺼﺎﺻـی
ت) ﺿﺮاﻳﺐ ﻫﻢزﻣﺎﻧـی
4-2-3-13 ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﺿﻄﺮاری
در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﺿﻄﺮاری ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد:
اﻟﻒ) ﻧﻮع و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﺿﻄﺮاری
ب) ﻣﺪارﻫﺎﻳـی ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ از ﻣﻨﺒﻊ اﺿﻄﺮاری ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺗﺒﺼﺮه: در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺮق ﺑﺪون وﻗﻔﻪ، ﻣﻮﻟﺪ ﻧﻴﺮوی ﺑـﺮق اﺿـﻄﺮاری و در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﺑﺎﺗﺮی و دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎرژ آن ﺟـﺰء ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳـﻪ اﺿـﻄﺮاری ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـیﮔﺮدﻧﺪ.
5-2-3-13 ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ
ﻫﺮ ﻳـک از ﻣﻮارد و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄـی زﻳـﺮ و ﻳـﺎ ﭼﻨـﺪ ﻣـﻮرد از آنﻫـﺎ ﻛـﻪ در ﻃﺮاﺣــی، اﺟـﺮا و ﻛـﺎرﻛﺮد ﺗﺄﺳﻴﺴﺎتﺑﺮﻗـی ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻣﺤﻴﻂ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷﻮد:
اﻟﻒ) ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎی ﻣﺤﻴﻂ
ب) ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ
پ) رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺤﻴﻂ
ت) ﻣﺤﻴﻂ آﻟﻮده ﺑﻪ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر
ث) ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻤﻨﺎك و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎﺷﺶ آب و ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻐﺮق در آب
ج) ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﺧﻮرﻧﺪﮔـی
چ) ﻣﺤﻴﻂ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻔﺠﺎر و ﻳﺎ اﺷﺘﻌﺎل
ح) ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮواﺳﺘﺎﺗﻴـک
خ) ﻣﺤﻴﻂ در ﻣﻌﺮض اﻣﻮاج ﺷﺪﻳﺪ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴـی
د) ﻣﺤﻴﻂ در ﻣﻌﺮض ﺻﺎﻋﻘﻪ
ذ) ﻣﺤﻴﻂ در ﻣﻌﺮض ﺗﺎﺑﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آﻓﺘﺎب
ر) ﻣﺤﻴﻂ در ﻣﻌﺮض ﺑﺎدﻫﺎی ﺷﺪﻳﺪ
6-2-3-13 ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدیﻫﺎ
ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدیﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد:
اﻟﻒ) ﻧﻮع ﻣﺼﺮف
ب) ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺠﺎز ﻫﺎدی
پ) ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺼﺐ ﻫﺎدی (ردﻳﻒ 5-2-3-13)
ت) ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺼﺐ ﻫﺎدیﻫﺎ
ث) ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎی ﻣﺠﺎز ﻫﺎدی
ج) اﺛﺮ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴـکﻫﺎ روی ﻫﺎدی
چ) اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻣﺠﺎز ﻫﺎدی
ح) ﺗﻨﺶﻫﺎی اﻟﻜﺘﺮوﻣﻜﺎﻧﻴﻜـی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه درآنﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ
خ) ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﻜﺎﻧﻴﻜـی دﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻫﺎدیﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد
د) ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻇﺎﻫﺮی، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘـی در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه
ﺗﺒﺼﺮه: ﻣﻮارد و ﻧﻜﺎت ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻛﺎرﻛﺮد اﻳﻤﻦ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی اﺳﺖ.
7-2-3-13 اﻧﻮاع ﺳﻴﻢﻛﺸـی و ﻃﺮﻳﻘﻪﻫﺎی ﻧﺼﺐ آن
اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺳﻴﻢﻛﺸـی و ﻃﺮز ﻧﺼﺐ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺑﺴﺘﮕـی دارد:
اﻟﻒ) ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻞ و اﺟﺮای ﺳﻴﻢﻛﺸـی
ب) ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﻴﺖ دﻳﻮارﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻪ ﺳﻴﻢﻛﺸـیﻫﺎ را در ﺑﺮدارﻧﺪ.
پ) ﻧﻮع ﻣﺠﺎری ﻋﺒﻮر ﺳﻴﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺗﺮاﻧﻜﻴﻨﮓﻫﺎ
ت) ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ دﺳﺘﺮﺳـی ﺑﻪ ﺳﻴﻢﻛﺸـیﻫﺎ ﺑﺮای اﺷﺨﺎص و ﺣﻴﻮاﻧﺎت
ث) وﻟﺘﺎژ
ج) ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﻜﺎﻧﻴﻜـی دﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﻳﺎ ﺑﻬﺮهﺑـﺮداری از ﺗﺄﺳﻴﺴـﺎت ﺑﺮﻗــی در ﺳﻴﻢﻛﺸـیﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ.
8-2-3-13 ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘـی
وﻳﮋﮔـیﻫﺎی ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘـی ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺣﻔﺎﻇﺘـی ﻛﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣـیآورﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷـﻮد، ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ:
اﻟﻒ) اﺿﺎﻓﻪ ﺟﺮﻳﺎن (اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر – اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه)
ب) ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ
پ) اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ
ت) وﻟﺘﺎژ ﻛﻢ و ﻧﺒﻮد وﻟﺘﺎژ
ث) ﻣﻘﺎدﻳﺮی از ﺟﺮﻳﺎن، وﻟﺘﺎژ و زﻣﺎن، ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻤﻠﻜﺮد وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘـی ﻣـیﺷﻮد، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻـﻴﺎت ﻣﺪارﻫﺎ و ﻧﻮع ﺧﻄﺮاﺗـی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮوز ﻛﻨﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ.
9-2-3-13 ﻓﺮﻣﺎن اﺿﻄﺮاری
در ﻣﻮاردیﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻓﻮری ﺗﻐﺬﻳﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﺎﺷﺪ، وﺳﻴﻠﻪ ﻗﻄﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری ﻧﺼـﺐ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔـی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ و ﺳﺮﻳﻊ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ.
10-2-3-13 وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه
وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری ﭘﻴﺶﺑﻴﻨـی ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات، آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ، ﻛﺸﻒ و رﻓﻊ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ آنﻫﺎ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی، ﻣﺪارﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻣﺴـﺘﻘﻞ را از ﻣـﺪار ﺧـﺎرج ﻛﺮد.
11-2-3-13 ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی و ﻏﻴﺮ ﺑﺮﻗـی
ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺑﺮﻗـی را ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ زﻳـﺎنآور ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻴﻦ ﺗﺄﺳﻴﺴـﺎت ﺑﺮﻗــی و ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻏﻴﺮﺑﺮﻗـی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ.
12-2-3-13 ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ دﺳﺘﺮﺳـی ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـی
ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـی ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری آراﻳﺶ داده ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم، دارای اﻣﻜﺎﻧﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ:
اﻟﻒ) ﻓﻀﺎی ﻛﺎﻓـی ﺑﺮای ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻪ و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻌﺪی ﻫﺮﻳـک از اﺟﺰاء ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـی
ب) دﺳﺘﺮﺳـی ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری، آزﻣﺎﻳﺶ، ﺑﺎزرﺳـی، ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﻌﻤﻴﺮات
پ) ﺗﻮﺳﻌﻪ در آﻳﻨﺪه
