آشنایی با نحوه تولید تابلو های برق صنعتی و تجهیزات تابلو برق

مقدمه:
برق یکی از صنایعی است اگر نتوان گفت بیشترین بازار را در جهان به خود اختصاص داده است ولی با اطمینان کامل می توان یکی از صنایع مهم در جهان می باشد.
در حال حاضر بیشترین بازار کار را در رشته های برق سیستم های قدرت به خود اختصاص داده اند که در این رشته ها یکی از مهمترین مشاغلی که درکشور های بزرگ دنیا وجو دارد صنعت تابلو سازی مدارهای فرمان و قدرت می باشد که توانسته بازار خوبی را برای افراد ایجاد کند، زیرا تمامی کارخانجات و اداره ها و موسسات و حتی ساختمانهای بزرگ و کوچک به این صنعت نیازمندند. امروزه در شهرهای بزرگ و کوچک کارگاها و شرکتهای زیادی مشغول به کار می باشند که توانسته اند افراد زیادی را از نظر شغلی تامین کنند و این صنعت روز به روز پیشرفته تر می شود تا جایی که سیستم های کنترل میکانیکی در تابلوهای برق کم کم از رده خارج می شوند و سیستم های هوشمند (PLC) توانسته بازار کار را در دست بگیرند و کشور ما نیز در حال توسعه در این زمینه ها می باشد

تابلوهای تولیدی شن و ماسه
این تابلوها معمولا دو بخشی بوده و شامل یکدستگاه قدرتی که کلیه لوازم تاسیسات موتوری در ان نصب می گردد و بخش دیگر تابلویکنترل پیانویی می باشد.

تابلوهای وسایل اندازه گیری
این تابلو معمولا بصورت تیپ می باشند که با نظارت شرکت برق جهت نصب کنتورهایمصرف برق تولید گردیده و در واحدهای کارخانجات و ادارت نصب می گردد.

مراحل کلی ساخت تابلو:

۱- بخش فلز و جوشکاری:
بطور کلی نوع دستگاههای استقرار یافته در این بخش ادوات سنگین فلز کاری می باشد که به ترتیب عبارتند از:
گیوتین برش ـ پانچ های ۱۲ و ۸ تنی ـ خم ۴۰ تنی از نوع دیجیتالی ـ خم دستی ـ دستگاه مته کاری ـ دستگاه سه کاره برش (خم و سوراخ کاری شمشها) ـ دستگاه جوش ۲۵۰ A ـ سنگ فرز.
همه قطعات ابتدا وارد بخش برش شده و به اندازه های مطلوب مطابق نقشه درمی آیند. سپس با توجه به فرم و وضعیت مورد نیاز برای هر قطعه به بخش های پانچ و خم کاری و مته کاری برده می شود (البته بعضی از قطعات مستقیما به بخش خم کاری می روند و برای بعضی دیگر ابتدا به بخش پانچ و بعد به بخش خم می رود و بعضی از قطعات ممکن است یکی از دو حالت فوق را نداشته باشد. که شرح این فرآیندها در مراحل بعدی بطور کامل توضیح داده خواهد شد ).
قطعات خارج شده از این بخش وارد بخش جوشکاری می شود در این بخش قطعات مختلف ورودی ، با توجه به نیازشان جوشکاری می شوند. برای از بین بردن اثر خال جوشها و به منظور یکنواخت کردن سطح فلز در رنگ کاری بخش های جوشکاری شده خارجی را به بخش فرزکاری می برند در این بخش سطوح جوشکاری خارجی را توسط سنگ فرز صاف می کنند این مرحله پایان کار بخش فلزکاری و تأمین یا تغذیه ورودی بخش رنگ کاری می باشد (سایر اطلاعات مربوط به این بخش شامل فضای لازم برای دستگاه ها ـ تعداد اپراتور ـ سرویس کار و مشخصات دستگاه ها در بخش بعدی به تفسیر شرح داده خواهد شد).

۲- رنگ کاری:
قطعات ساخته شده در بخش فلزکاری پس از پرداخت کاری وارد بخش رنگ کاری می شود در این بخش
از رنگ های ساده برای محیط باز و رنگ های چرمی برای محیط بسته استفاده میشود
پودر رنگ را در داخل دستگاه رنگ پاش ریخته و آن را با ولتاژ ۲۰ kv بار دار می کنند و بدنه تابلو را به زمین متصل میکنند و عمل پاشش را انجام میدهیم .
و بعد آنها را از (چنگک) آویزان می کنیم تا رنگ کمی خود را بگیرد و خشک شود. سپس قطعات نیمه خشک شده را به (کوره) منتقل می کنیم و در درجه حرارت ۱۸۰ 0c در مدت ۲۰ دقیقه قرار می دهیم.

۳- مونتاژ بدنه و اسکلت داخلی:
در این بخش کلیه قطعات رنگ آمیزی شده با توجه به مکانهایی که برای آنها مشخص شده به همدیگر متصل می شوند. البته در مونتاژ بدنه به خاطر تلرانسی که در ساختمان قطعات وجود دارد و همچنین عدم اطمینان پانچ زنی در مرحله فلزکاری بعضی از سوراخ کاریها در این بخش روی قطعات صورت
می گیرد که در بخش فرآیند شرح آنها داده خواهد شد.

۴- مونتاژ الکتریکی:
بدنه و اسکلت مونتاژ شده در بخش مونتاژ وارد این بخش می شود و در این بخش کلیه ادوات الکتریکی شامل ، فیوز ـ کلید ـ کنتاکتور ـ رله ـ پریز ـ فتوسل ـ لامپ و شینه ها روی اسکلت داخلی تابلو نصب می شود و این اسکلت داخلی ، روی پایه های داخلی تابلو نصب می شود. البته در مورد (شینه های الکتریکی) داخل تابلو باید توضیح داد که این شینه ها از (نوارهای مسی) که به صورت کلاف هستند در بخش (برش شمش) با توجه به اندازه های مورد نیاز بریده و خم و سوراخ می شود و روی آن (وار نیش) قرار می گیرد سپس مدار توسط تکنسین برق تست می شود و تابلو تکمیل شده به انبار مربوطه منتقل می شود .

ملاحضات فنی پیرامون تولید محصول:
ورقه های موردنیاز در این تابلو از (ورقه های فلزی روغنی) به ضخامت ۲mm ساخته می شود و ابعاد تابلو متناسب با قطعات نصب شده در داخل آن می باشد بطوری که در موقع کار اپراتور روی تابلو به راحتی امکان دسترسی به تمام قطعات داخلی آن باشد و همچنین در صورت لزوم بتوانیم قطعات جانبی را به مدار وصل کنیم.
برای ایمنی بیشتر اپراتور در هنگام کار باید در این تابلو بجز (درب اصلی) ، دربی برای (محافظت شینه ها) نصب شود در این تابلو (سلولهای مربوط به روشنایی معابر باید جدا از (سلولهای توزیع) در نظر گرفته شود و اتصال سلولهای توزیع باید از شینه های مسی یا آلومینیومی باشد و مدار روشنایی معابر این تابلو باید توسط (کنتاکتور و از فتوسل) فرمان گیرد این فتوسل روی دیواره کلاهک نصب می شود.
در قسمت (رنگ آمیزی) بایستی نوع رنگ متناسب با شرایط (آب و هوایی) انتخاب شود و حتما عملیات (چربی زدایی) باید قبل از رنگ آمیزی صورت گیرد. نوع ضخامت رنگ استفاده شده هم باید توجه نمود که با آگاهی از محل نصب تابلو بین ۲۰-۴۰ میکرون متغیر است.
شینه های مورد استفاده در این تابلو باید از جنس مس یا آلومینیوم با ضخامت (۳۰*۳mm) (طبق استاندارد) انتخاب شود و محلهای اتصال پس از سوراخ کاری کاملا تمیز شده و توسط پیچ و مهره به همدیگر متصل شوند تا حداکثر (هدایت الکتریکی) به وجود آید و شینه ها زیاد گرم نشود.
کابل ها در تابلو باید حتما توسط کابلشو به شینه ها متصل شود.
برای نصب سیم (ارت) باید حتما شینه مربوطه روی (کفی تابلو) محکم شود.
قطعات بکار رفته در این تابلو از قبیل کلید و کنتاکتور ـ فیوز ـ رله ـ فتوسل و غیره باید به نحوی وصل شود که برای (تعمیر) به راحتی در دسترس باشد و از (مارک های دارای استاندارد جهانی) تهیه شود.
بمنظور شناسایی محصول باید نقشه کامل محصول که شامل مدارات الکتریکی و سایر نکات فنی آن است در اختیار متقاضی قرار داده شود تا در (موقع تعمیر) راحت تر اقدام شود.
استانداردهایوسایل استفاده شده در این تابلو استاندارد IEC می باشد که طبق این استاندارد مشخصات برخی از قطعات مورد استفاده در تابلو برقرار صفحه بعد می باشد .

الف ) کنتاکتورها :

کنتاکتورها و هادیها بایستی طوری انتخاب شود که جریان بارنامی را به طور مداوم تحمل کند و آسیب نبیند .

۱ . افزایش درجه حرارت کنتاکتور نباید از مقدار مشخصی بالاتر برود .
۲ . کنتاکتور بایستی دارای پایداری کافی در شرایط کار باشد .
۳ . کنتاکتور باید علاوه بر تیغه های فرمان دارای تیغه های اصلی نیز باشد .
۴ . فنرهای عمل مننده بایستی زنگ نزده و خورده نشده باشد و نشود .

ب ) کلیدهای اتو ماتیک و فیوزهای کاردی :

۱ . محفظه کلید بایستی از ( فنل یا یلی استر ) با درجه خلوص بالا انتخاب شود .
۲ . ترمینالها در سمت خط تغذیه و خط بار بایستی جهت اتصال به کابل شو مناسب باشد .
۳ . کلیدها باید دارای نشانگرهای ON و OFF باشد و دارای دستگیره اطمینان باشد و بدون برگرداندن دستگیره امکان وصل کلید نباشد .
۴ . روی هر کلید باید مشخصاتی نظیر استاندارد ـ ولتاژ اسمی ـ جریان اسمی ـ فرکانس ـ نام کشور سازنده و درجه حفاظت و … ذکر شود .

ج ) کلید های مینیاتوری :

۱ . باید از نوع حرارتی مغناطیسی باشد و استقامت کافی در برابر جریان نامی داشته باشد .
۲ . درجه حفاظت کلید با درجه حفاظت تابلو هم خوانی داشته باشد .
۳ . بدنه کلید بایستی به صورتی باشد که جریان اتصال کوتاه دائم را تحمل کند.
۴ . مشخصات کلید بایستی به صورت خوانا روی آن مشخص باشد .

د) شینه ها :

۱ . ظرفیت الکتریکی شینه فاز نباید از ۱۵۰ درصد شدت جریان اسمی کلید اصلی تغذیه کننده تابلو کمتر باشد .
۲ . شینه بایستی به ترتیب با رنگ های قرمز ، زرد و آبی باشد .
۳ . شینه بایستی طوری طراحی شود که تحمل اتصال کوتاه را داشته باشد .

ه ) سیم کشی :

۱ . سیم کشی فشار ضعیف و فرمان تابلو نباید از سیم نمره ۲ کمتر باشد .
۲ . مقدار ولتاژ تحمل سیم ها بایستی ۱۰۰۰ ولت باشد .

و ) طبق استاندارد شماره ۱۹۲۸ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی

بخش های کنترل کیفیت تابلو
در این طرح تولیدی با توجه به حساسیت بخش ها ما دو بخش کنترل قرار می دهیم .
۱ . بخش کنترل مونتاژ بدنه :

در این بخش کلیه قطعات و عملیات انجام شده روی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد که به عنوان مثال : خم ها در زاویه و اندازه طراحی شده باید باشد و همچنین ابعاد آنها مطابق نقشه باشد و همچنین قطعاتی مانند درب براحتی باز و بسته شده و هیچ گونه درگیری نداشته باشد و کلیه قطعات در جای خود محکم بسته شده و ثابت قرار گرفته باشند .
به طور کلی با توجه به این مطلب که ( خطا در ساخت ) قطعات فلزی منجر به مونتاژ نشدن تابلو می شود . برای تمامی بخش های کاری آن نمی توان تلرانس در نظر گرفت ولی به طور کلی برای بخش های خم یا اتصالات تا ۳ درصد تلرانس مورد نظر است . ضایعات این بخش قابل قبول و برگشت به سیستم نبوده و جزء ( ضایعات آهنی ) تلقی می شود .

۲ . بخش مونتاژ الکتریکی :

در این بخش قطعات پس از تکمیل شدن مورد تست قرار می گیرد که این تست شامل کنترل اتصالات بخش فرمان معابر توسط ( اهم متر ) و همچنین کنترل اتصالات شینه ها و اتصالات زمین می باشد . با توجه به این مطلب که جریان تغذیه این تابلوها بالا می باشد باید این کنترل به دقت صورت گرفته و خطا نداشته باشد . کوچک ترین خطا در این بخش باعث به خطر افتادن جان افراد و از بین رفتن تجهیزات گران قیمت مصرف مننده ها می باشد .
قطعات مورد استفاده در این تابلوها هم باید استاندارد و دارای برچسب کنترل کیفیت باشد

ماشین آلات مورد استفاده برای تولید محصول :

۱. دستگاه برش ( گیوتین لنگی ) :

از این دستگاه به منظور برش ورقه ها تا ضخامت ۲.۵mm استفاده می شود که در ابعاد ۲*۱*۲m می باشد تنظیم کردن سایر قطعات مورد استفاده تحت برش در این دستگاه از فکهایی که روی آن تعبیه شده است استفاده می شود . سیستم راه اندازی آن توسط فرمان الکتریکی می باشد و موتور راه انداز آن یک موتور سه فاز ۲.۲kw کیلو وات می باشد . این دستگاه در هر ماه یکبار احتیاج به بازرسی دارد که این کار توسط کارگر ماهر بخش صورت می گیرد . سرعت کار این دستگاه ثابت و هر مرحله برش ( بدون محاسبه زمان اندازه گیری ) را در ۵sec ثانیه انجام می دهد . این دستگاه ساخت داخل کشور ( کمپانی ذوالقدری ) می باشد و دارای کیفیت نزدیک به نمونه خارجی می باشد .

۲ . پانچ ۸ تنی :

از این دستگاه به منظور سوراخ کردن قطعات کوچکتر تا قطر ۲mm استفاده می شود این دستگاه دارای ابعاد ۰.۶*۰.۶*۲m می باشد . نوع اثر گذاری در این دستگاه همانند پانچ ۱۲ تنی تغییر می کند این دستگاه توسط یک موتور ۱.۵kw کیلو واتی سه فاز راه اندازی شده و توسط ( فرمان مکانیکی ) کار می کند . تلرانس این پانچ با توجه به دقت ساخت قالبهاست که البته در حدود صفر است . این دستگاه هر سه ماه یکبار سرویس کاری صفر است . این دستگاه هر سه ماه یکبار سرویس کاری می شود که شامل گریس کاری بخش های گریس خور می باشد سرعت این دستگاه همانند پانچ ۱۲ تنی می باشد . این دستگاه در داخل کشور ساخته می شود و ساخت ( کمپانی ذوالقدری ) می باشد .

۳ . دریل دستی :

از این دریل به منظور سوراخ کاری در بدنه و سایر قطعات آن در بخش مونتاژ استفاده می شود . نوع سوراخ کاری آن قابل تنظیم و با سرعت ثابتی کار می کند این دستگاه دارای ۲۰۰w وات قدرت مصرفی می باشد . این دستگاه تقریبا به قطر ورقه ها در هر ۵sec ثانیه می تواند یک سوراخ بزند . این دستگاه ساخت کمپانی ( بوش آلمان ) می باشد و از فروشگاه های داخل کشور قابل خرید می باشد و قیمتی معادل ۴۰۰۰۰ تومان معادل ۴۰۰۰۰۰ ریال می باشد.

۴ . خم کن :

از این دستگاه به منظور فرم دادن قطعات بصورت دلخواه استفاده می شود و این دستگاه دارای ابعاد ۲.۵*۱*۲ می باشد . این دستگاه توسط موتور ۲.۲kw کیلو وات راه اندازی شده و سیستم راه اندازی و ( تنطیم زوایای ) آن توسط ( مدارات دیجیتالی ) می باشد و سیستم حرکت آن ( هیدرولیکی ) می باشد . این دستگاه با توجه به تنظیم دقیق دیجیتالی آن تا %.۵ تلرانس می تواند باشد . این دستگاه هر یک ماه یکبار بازدید می شود که شامل گریس کاری فکها و بازبینی شلنگهای رابط هیدرولیکی می باشد . سرعت عمل این دستگاه برای ایجاد خم حدود ۴sec ثانیه می باشد .

۵ . دستگاه فرم دهی شمشها : از این دستگاه برای برش ، سوراخکاری و خم کاری شمشها استفاده می شود و ابعاد آن ۲*۲*۱.۵m می باشد . این دستگاه توسط موتور ۲.۲kw کیلو وات بکار می افتد که برای بخش خم کاری از ( مبدل هیدرولیکی ) و برای بخش سوراخ کاری از یک ( مبدل گیربکسی ) برای انتقال قدرت استفاده می کند .. این دستگاه بطور متوسط ماهی یکبار نیاز به سرویس کاری دارد که شامل بازبینی ( شلنگهای هیدرولیکی ) و بازبینی بخش هیدرولیکی و ( بخش گیربکسی ) که برای سوراخ کاری می باشد این دستگاه ساخت داخل کشور می باشد ساخته می شود .

۶ . دریل ستونی : از این دریل به منظور سوراخ کردن قطعات ورق استفاده می شود و دارای ابعاد ۰.۶*۰.۶*۲m می باشد . در این دریل توسط تغییر ( مته ) می توان قطر سوراخ را تغییر داد این دریل یک فک ثابت به عنوان نگهدارنده قطعات می باشد که فاصله آن تا دریل تنظیم است . این دستگاه توسط یک موتور ۰.۵۵kw کیلو وات راه اندازی می شود و سرعت آن از طریق تغییر محل تسمه قابل تنظیم است و این دستگاه هر دو ماه یکبار بازبینی و سرویس کاری می شود که شامل بازبینی تسمه ها و روغن کاری برشها می باشد . این دستگاه ساخت داخل کشور می باشد.

۷ . دستگاه جوش : از این دستگاه برای جوشکاری ورقه ها به ضخامت ۲.۵mm استفاده می شود . این دستگاه دارای خروجی های آمپراژ ۲۵۰-۲۰۰-۱۵۰-۱۰۰-۷۵ می باشد . ابعاد این دستگاه /۸*/۵*/۵m می باشد و تلرانس و سرعت کاری این دستگاه وابسته به مهارت اپراتور دارد ( ولی بطور معمول هر سانتی متر را در مدت زمان در حدود ۳sec ثانیه جوش می دهد ) . این دستگاه ساخت داخل کشور می باشد.

۸ . سیستم مشعل و کوره : از این سیستم برای خشک کردن قطعات رنگ آمیزی بکار گرفته می شود و محوطه آن دارای ابعاد ۵*۲*۳m می باشد و سرعت کاری این دستگاه برای قطعات رنگ آمیزی شده ۲۰ دقیقه تحت دمای ۱۶۰ درجه سانتی گراد می باشد سرویس کاری این کوره هر دو ماه یکبار می باشد که شامل تمیز بودن ، مخزن کوره ، سرویس کاری مشعل و تمیز کردن محوطه کوره می باشد . که این کار تحت نظارت مسئول بخش انجام می شود .

سیستم احتراقی و تولید گرمای این کوره از یک مشعل و یک کوره حرارتی به شکل استوانه و یک فن برای دمش هوای گرم و همچنین کنترل درجه حرارت تشکیل شده است که این سیستم از طریق ایجاد حرارت در محفظه استوانه ای شکل خارجی و دمش آن توسط فن به داخل کوره و همچنین مکش هوا از قسمت پائین کوره برای به جریان انداختن هوا به داخل کوره کار می کند ( و همچنین مکش هوا از قسمت پایین) این سیستم ساخت داخل کشور می باشد .

قطعات و المان هایی که برای ساخت تابلو های برق مورد استفاده قرار میگیرند:

۱- کابلشو:
برای اتصال سر کابل به شینه ها و ترمینال ها از کابلشو اشتفاده میشود. کابلشو ها در اندازه های متفاوت برای کابل ها ی با قطر متفاوت ساخته میشوند.
به منظور اتصال کابلشو به سر کابل (کابلشو زندن) ابتدا کابلشو متناسب با قطر سیم را انتخاب نموده و سپس روکش قسمتی از سر کابل را که در کابلشو میتواند قرار بگیر با تیزبر برمیداریم و در نهایت با دستگاه پرس کابلشو را بر روی سیم محکم میکنیم.
برای پرس کابلشو میتوان از دستگاه پرس دستی یا دستگاه پرس روغنی استفاده نمود. هنگام پرس کابلشو بر روی سیم باید دقت نمود که پرس را از قسمتی شروع کنیم که به کابل نزدیکتر است و طی چند مرحله (سه یا چهار مرحله بسته به قطر کابلشو) تا قسمتی که نوک سیم درون کابشو میباشد را پرس میکنیم. با ید توجه کرد که پرس را میتوان دو باز انجام داد بار اول تیغه ای را که اندازه اش از کابلشو کمی بزرگتر است بکار ببریم و بار دیگر تیغه ی متناسب با کابلشو را استفاده کنیم. این امر موجب میشو که برآمدگی سطح کابلشو بعد از پرس کمتر باشد و سطح صافتری را داشته باشیم و این خود موجب میشود که گرادیان میدان روی کابلشو کمتر شود.
پس از پرس زدن قسمتی از کابلشو را که نیازی نیست با هادی های دیگر در تماس باشد با عایق مناسبی مانند ریکم میتوان پوشانید.
نحوه ی عایق کردن به این صورت میباشد که ابتدا عایق را بر روی سطح مورد نظر قرار داده و سپس با حرارت مستقیم شعله عایق را کاملا بر روی هادی تثبیت میکنیم. باید دقت شود که حرارت بطور کاملا یکنواخت به عایق داده شود تا هوا در زیر آن نفوذ نکند و حرارت زیادی که ناشی از ثابت نگه داشتن شعله در یک نقطه است موجب سوختن عایق نگردد.
شکل زیر نمونه هایی از کابلشو را در اندازه های متفاوت نشان میدهد.

۲- انگشتی:
برای اتصال دو کابل بهم یا مفصل زدن بین دو کابل استفاده میشود و در اندازه های متفاوتی برای کابل های با قطر متفاوت ساخته میشوند.
برای مفصل زدن بر روی کابل ابتدا انگشتی متناسب با کابل را انتخاب نموده و سپس روکش سر کابل ها را به اندازه ی نصف طول انگشتی با تیزبر جدا کرده و کابل ها را از دو طرف درون انگشتی قرار داده و انگشتی ها را توسط دستگاه پرس بر روی کابل محکم میکنیم.
در نهایت قسمتی از کابل را که با انگشتی بهم متصل نموده ایم با عایق مناسب کاملا میپوشانیم.
شکل زیر نمونه هایی از انگشتی را در اندازه های مختلف نشان میدهد.

۳- ترمینال:
از ترمینال در انتهای کابل هایی که جهت تغذیه ی مصرف کننده تعبیه شده اند استفاده میشود تا بتوان مصرف کننده را به راحتی به تغذیه کننده متصل نمود. باید توجه داشت که کابل های تغذیه کننده و مصرف کننده توسط کابلشو به ترمینال متصل میگردند.
در شکل زیر در ردیف سمت راست نمونه هایی از روکش ترمینال در اندازه های متفاوت قرار دارد و در ردیف وسط تر مینال ها در اندازه های متفاوت قرار دارند و در ردیف سمت چپ دو نمونه ترمینال در اندازه های متفاوت و یک نگهدازنده ی ترمینال را میتوانید مشاهده کنید.

۴- گلند:
گلند در قسمتی از تابلو بکار میرود که کابل از خارج تابلو به آن وارد میشود این امر موجب میگردد که بدنه ی تیز تابلو به روکش کابل ها صدمه نزند از آنجایی که ممکن است قطر کابل ها متفاوت باشد گلند ها در اندازه های گوناگونی ساخته میشوند.
در شکل زیر نمونه هایی از گلند را در اندازه های مختلف میبینید.

۵- مقره:
جهت ایزوله نمودن شینه ها و هادی های درون تابلو از بدنه ی آن از مقره ها استفاده میکنند که جنس آنها باید خاصیت عایقی خوبی داشته باشد تا بتواند این امر را برای ما میسر سازد.
مقره ها با توجه به کاربرد آنها شکل ظاهری متفاوتی دارند و همچنین در ولتاژهای متفاوت باید از مقره با اندازه ی متفاوت استفاده نمود.
در شکل های زیر نمونه هایی از مقره را در اندازه و شکل های متفاوت مشاهده میکنید که کاربرد هر کدام و همچنین استفاده ی آنها در رنج های مختلف ولتاژی همراه عکس توضیح داده شده است.
شکل زیر چند نمونه از مقره های فشار ضعیف را نشان میدهد که شینه به یک طرف آن پیچ میشود و طرف دیگر آن به بدنه پیچ میشود.

۶- شینه:
برای آماده سازی شینه ها که برای ارتباط مسیر الکتریکی بین کلید و فیوز ها می باشد از یک دستگاه برش مخصوص استفاده می شود . که علاوه بر وظیفه برش وظیفه خم کاری شینه ها را نیز بر عهده دارد مقطع این شینه ها ( ۳۰*۳cm ) می باشد و طول آن با توجه به فاصله اتصالات متغیر می باشد و به تعداد مراحل انشعاب روی این شینه ها سوراخ ایجاد می شود و به همدیگر پیچ می شود . البته این شینه ها توسط وارنیش از یکدیگر عایق می شوند که ابتدا وارنیش را روی شینه می کشند و سپس روی وارنیش را حرارت می دهند تا وارنیش به شینه بچسبد و درنیاید ، رنگ وارنیش زرد ، آبی و قرمز می باشد در شکل روبرو یک حلقه شینه را مشاهده مینمایید.

۷- ترانس جریان (ct):
Ct برای نمونه برداری از جریان مورد استفاده قرار میگیرد این نمونه برداری با نسبت های مختلفی صورت میگیرد و جریان اصلی را با کمک ct تا حد زیادی کاهش میدهند و این نمونه ی کاهش یافته را میتوان به آمپرمتر داد و آمپرمتر مقدار واقعی جریان را نشان میدهد.

۸- جعبه فیوز:
فیوز های کاردی را میتوان درون جعبه فیوز نیز قرار داد که مزیت آن نسبت به پایه فیوز این است که در این حالت فیوز ها را میتوان بصورت سه فاز قطع و وصل نمود و نیازی به فیوز کش نیز نمیباشد.باید توجه داشت که عمل قطع و وصل را اگر زیر بار انجام میدهیم تا حد امکان سریع انجام شود تا از عمر جعبه فیوز کاسته نشود.
شکل زیر نمونه ای از جعبه فیوز میباشد.

۹- خازن :
برای ساختن تابلو های پست خازنی جهت کاهش مصرف توان راکتیو برخی کارخانجات از خازن ها در تابلو برق استفاده میشود.
خازن ها با اعمال راکتانس خازنی به مدار ، به شکل موثر در مقابل راکتانس القایی مواد واکنش نشان داده شده و امپدانس مدار راتغییر می دهند . این عمل به نوبه خود ممکن است موجب افت یا افزایش ولتاژ مدار گردد . وجود خازن همچنین به بهبود ضریب توان مدار منجر گشته و از این طریق جریان مورد نیاز جهت تامین یک بار مشخص را کاهش داده و تافات مدار را کم می نماید.
در شکل های زیر و شکل صفحه ی بعد دو نمونه خازن سه فاز را مشاهده میکنید.

فیوزها:
در کلیه تأسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل و یا قطع کردن دستگاههای معیوب از شبکه که براثر عوامل مختلف از قبیل نقصان عایق‌بندی، ضعف استقامت الکتریکی یا مکانیکی و یا ازدیاد بیش از حد جریان مجاز (اتصال کوتاه) وسایل حفاظتی مختلف به کار می‌رود.
این وسایل باید طوری انتخاب شوند که در اثر اضافه بار و یا اتصال کوتاه در کوتاهترین زمان ممکن و قبل از این که صدمه‌ای به سیمها و تجهیزات الکتریکی شبکه برسد مدار قسمت معیوب را قطع کنند. یکی از این وسایل حفاظتی فیوز است فیوزها از نظر زمان قطع بر حسب منحنی ذوب سیم حرارتی داخل آنها به دو نوع کند کار و تنر کار تقسیم می‌شوند. فیوزهای تند کار دارای زمان قطع کمتر از فیوزهای کند کار بوده و به همین دلیل در مصارف روشنایی به کار می‌روند. فیوزهای کند کار دارای زمان قطع طولانی‌تری بوده در نتیجه برای راه‌اندازی موتورهای الکتریکی به کار می‌روند. تحمل جریان راه‌اندازی موتور در حدود ۳ تا ۷ برابر جریان نامی است که بر روی کلیه فیوزها جریان نامی آنها نوشته می‌شود که این جریان کمتر از جریان ماکزیمم تحمل فیوز است.
فیوزها در انواع فشنگی، اتوماتیک (آلفا)، مینیاتوری، بکس، کاردی (تیغه‌ای)، شیشه‌ای یا کارتریج و فیوزهای فشار قوی ساخته می‌شوند.

الف) فیوز فشنگی:
این فیوزها از یک سیم حرارتی تشکیل شده‌اند، زمانی که جریان از حد مجاز بیشتر شود ذوب شده و موجب قطع کامل مدار می‌گردند. معمولاً از فیوزهای فشنگی برای حفاظت مدار در مقابل اتصال کوتاه استفاده می‌شود. فیوزهای فشنگی از دو قسمت اصلی بنام پایه و کلاهک تشکیل شده‌اند. جنس قسمت عایق آنها از چینی یا سرامیک می‌باشد پایه فیوز دارای دو پیچ ورودی و خروجی جریان است و کلاهک و فشنگ روی آن بسته می‌شود. کلاهک یا نگهدارنده فشنگ فیوز به وسیله پیچ به پایه وصل می‌شود. چنس فشنگ فیوز از چینی یا سرامیک بوده و سیم حرارتی از سوراخ وسط آن عبور داده می‌شود. معمولاً اطراف سیم حرارتی را از خاک کوارتز یا ماسه ریز پرمی‌کند. خاصیت این پودر این است که در هنگام قطع فیوز ذوب شدن سیم حرارتی باعث خاموش شدن جرقه تولید شده در داخل فشنگ می‌شود و از ترکیده شدن فشنگ در اثر جرقه جلوگیری می‌نماید. جنس کلاهک نیز عایق است و قسمتهای هادی که روی آن نصب می‌شود از قلز برنج می‌باشد معمولاً روی فشنگ پولک رنگی نصب می‌شود که این پولک نشان دهنده آمپر فیوز می‌باشد. همچنین در هنگام سوختن فیوز پولک از محل خود خارج شده و می‌توانیم تشخیص دهیم که فیوز سوخته است.
فیوزهای فشنگی را فیوزهای حلزونی نیز می‌گویند.
فیوزهای فشنگی را فیوز تنبل یا کند کار نیز می‌نامند.

کاربرد فیوزهای فشنگی:
چون فیوزهای فشنگی در زمان جریان غیرمجاز مقداری با تأخیر عمل می‌کنند در نتیجه از این فیوزها برای حفاظت موتورهای سه فاز و تکفاز آسنکرون در مقابل اتصال کوتاه استفاده می‌شود چنانکه می‌دانیم جریان راه‌اندازی این موتورها در حدود ۳ تا ۷ برابر جریان نامی موتور می‌باشد به همین دلیل چون این فیوزها دارای زمان قطع طولانی هستند در نتیجه تحمل جریان راه‌اندازی را داشته و زود نمی‌سوزد. نحوه انتخاب فیوزهای فشنگی برای موتروهای القائی به اینصورت است که جریان فیوز را دو برابر جریان نام موتور انتخاب می‌کنیم مثلاً اگر یک موتور سه فاز بر روی پلاک آن جریان ۱۲A آمپر نوشته شده باشد برای هر فاز آن از یک فیوز فشنگی ۲۵A آمپر استفاده می‌کنیم.
نکته مهم اینکه هیچ گاه برای حفاظت سیستم برق منازل از فیوز فشنگی استفاده نکنیم زیرا اولاً یکبار مصرف بوده ثانیاً در صورت بروز اضافه بار و برق گرفتگی سریع عمل نمی‌کند و موجب صدمات جبران ناپذیری می‌گردد. توجه داشته باشیم که هیچ گاه فیوزهای سوخته فشنگی را با گذاشتن تکه سیم در داخل فشنگ مورد استفاده قرار ندهیم زیرا ممکن است جریان سیم جایگزین شده، بالاتر از جریان فیوز باشد و موجب صدمه زدن و سوختن دستگاهها و مدارات مربوطه شود پس به طور کلی نتیجه می‌گیریم که بیشترین کاربرد فیوزهای فشنگی برای حفاظت موتورهای القائی آسنگرون در مقابل اتصال کوتاه می‌باشد.

فیوز اتوماتیک یا آلفا:
نوع دیگر از فیوز اتوماتیک است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن موجب قطع مدار می‌شود می‌توان دوباره شستی روی فیوز فشار داد تا ارتباط برقرار شود. اغلب فیوزهای اتوماتیک در دو حالت اتصال کوتاه و اضافه‌ بار مدار را کنترل می‌کنند پس از قطع شدن این فیوزها باید زمان کوتاهی صبر کرد تا فیوز سرد شود و دوباره شستی آن را فشار داد تا مدار را وصل کند به طور کلی در فیوزهای اتوماتیک از دو عنصر حرارتی و مغناطیسی استفاده شده است که قسمت مغناطیسی را مقابل اتصال کوتاه و قسمت حرارتی مدار را در مقابل اصافه بار (افزایش تدریجی جریان) حفاظت می‌کند کاربرد این فیوزها بیشتر در حفاظت سیستم برق منازل مسکونی می‌باشد.

فیوزهای مینیاتوری:
نوع دیگری از فیوزها فیوز اتوماتیک است که به عنوان کلید نیز از آن استفاده می‌شود به همین دلیل به آن کلید فیوز مینیاتوری نیز گفته می‌شود ساختمان داخل آن شبیه فیوز اتوماتیک است و از سه قسمت رله حرارتی و رله مغناطیسی تشکیل شده است چون روی فیوز مینیاتوری یک کلید قرار گرفته است که با استفاده از آن می‌توان مانند یک کلید مدار را قطع و وصل نمود و در اصل این کلید شبیه شستی روی فیوز اتوماتیک یا آلفا عمل می‌کند این فیوز نیز مدار را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت می‌نماید با توجه به مرغوبیت سرعت عمل بهتر حجم کمتر و ارزانتر بودن قیمت و همچنین خاصیت کلید داشتن امروزه جایگزین فیوزهای آلفا شده‌اند و در اغلب منازل و مکانها از این فیوزها استفاده می‌شود. فیوزهای مینیاتوری در دو نوع سه فاز و تکفاز ساخته می‌شوند.

فیوزهای فشار قوی:
این فیوزها برای جریان بالاتر از ۲۰۰A آمپر مورد استفاده قرار می‌گیرند و در شبکه‌هایی با توان زیاد از آنها استفاده می‌شود این فیوزها دارای دسته‌ای می‌باشند که توسط آن فیوزها را در جای خود قرار می‌دهند و یا خارج می‌کند و به آن فیوزکش می‌گویند چنین فیوزهایی در تابلوها با جریان و توان بالا مانند پستهای برق کارخانجات مورد استفاده قرار می‌گیرند و به آنها فیوز کاردی نیز می‌گویند.
فیوزهای فشار قوی با توان و جریان بالا را با حروف NH نشان می‌دهند.
فیوزهای فشار قوی با توان ـ جریان و ولتاژ بالا را با حروف HH نشان می‌دهند.

مدار فرمان :
بهره برداری مطمئن و بی وقفه از تاسیسات الکتریکی ومراکز تولید نیرو و تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز تجهیزات برقی کارخانه جات صنعتی و مراکز اقتصادی تا حدود زیاد به خصوصیات و ویژگی ها و
طرز عمل کلید ها و وسایل کنترل مدارها بستگی دارد .
وسایلی که در مدارهای فرمان تابلو به کار میروند به این قرار است :

· کنتاکتور
· شستی استارت استپ
· رله
· لامپ های سیگنال
· فتوسل
· تایمر

فتوسل:
وسیله‌ای است که نسبت به نور حساس بوده و با برخورد شعاعهای نوری به صفحه آن باعث افزایش مقاومت اهمی یک مقاومت نوری می‌شود در این حالت مدار را قطع می‌کند. با کاهش نور مقاومت اهمی کقاومت نوری کم شده و مانند یک هادی عمل می‌کند. در این حالت ولتاژی را به رله داخل آن رسانده و موجب وصل شدن رله می‌گردد در داخل رله یک کلید باز وجود دارد که با تحریک رله جریان را از خود عبور داده، در واقع کنتاکت باز و بسته می‌شود. از این عملکرد فتوسل می‌توانیم برای روشن خاموش کردن لامپ‌های معابر و محوطه مراکز بزرگ مانند کارخانجات، مدارس، بیمارستانها و غیره استفاده کنیم. امروزه معمولاً فتوسلها را در مسیر بوبین کنتاکتورها قرار داده و ولتاژ تغذیه لامپها را از مدار قدرت کنتاکتور می‌گیرند شکل زیر طریقه قرار دادن فتوسل را در مسیر بوبین یک کنتاکتور نشان می‌دهد.
فتوسلها باید در نقاطی نصب شوند که نور روز مستقیماً به آنها بتابد و تا جایی که امکان دارد سایه هیچ وسیله‌ای روی آن نیفتد.

تایمر :

کلیدی که پس از گذشت زمان تعیین شده عمل نموده و فرمان قطع و یا وصل را صادر مینماید

کنتاکتورها:
تعریف کنتاکتور: یک ملید الکترومغناطیسی است که با فرمان جریان کم مدارهای قدرت با جریانهای بالا را راه‌اندازی می‌کند مزایائی که باعث می‌شود در راه‌اندازی ماشینهای الکتریکی به جای کلیدهای دستی (اهرمی، غلطکی و زبانه‌ای) از کنتاکتورها استفاده کنیم به شرح زیر است:

۱) کنترل و فرمان از راه دور ماشین به وسیله کنتاکتور امکان‌پذیر است.
۲) از خطرات ناشی از راه افتادن مجدد ماشینهایی که در اثر قطع ناگهانی برق از کار می‌افتند جلوگیری می‌شود.
۳) به وسیله کنتا کنتور امکان قطع و وصل ماشینهای الکتریکی از چندین نقطه امکان پذیر می‌باشد.
۴) عمر مکانیکی کنتا کنتور نسبت به سایر کلیدها خیلی بسشتر است.
۵)امکان مدار فرمان اتوماتیک به وسیله کنتا کنتور امکان پذیر است.
۶) حفاظت دستگاهها و ماشینهای الکتریکی به وسیله کنتا کتور مطمئن‌تر و ایمن‌تر است.

ساختمان و طرز کار کنتا کتور:
کنتا کتور تشکیل شده است از یک آهنربای الکتریکی که یک قسمت از هسته آن متحرک بوده و به وسیله فنری از قسمت ثابت جدا نگه داشته می‌شودو یک سری کنتاکت عایق شده از یکدیگر به آن متصل می‌باشد که به همراه قسمت متحرک حرکت می‌کنند. در قسمت ثابت یک سری کنتاکت دیگر قرار گرفته‌اند. هنگامیکه از سیم پیچ بوبین کنتاکتور جریانی عبور می‌کند توسط نیروی مغناطیسی کنتاکتهای ثابت و متحرک روی یکدیگر فشرده می‌شود. در همان حالت فنر بین دو قسمت هسته فشرده می شود اما زمانیکه ولتاژ بوبین قطع شود و یا از حد معمول کمتر گردد نیروی فنر موجب باز شدن کنتا کتها بصورت اتوماتیک از یکدیگر می شود. عکس این حالت نیز صادق است.
یعنی در حالت بدون جریان بودن بوبین کنتاکتور یک سری از کنتاکتهای ثابت و متحرک به یکدیگر وصل هستند و زمانیکه جریان به بوبین کنتاکتور وصل می شود ارتباط بین کنتاکتها قطع می‌شود پس نتیجه می گیریم که کنتاکتهایی را که با وصل بوبین و فشرده شده فنر بین دو قسمت هستند به یکدیگر وصل می‌شوند کنتاکتهای باز و کنتاکتهایی که با وصل بوبین به برق از یکدیگر جدا می شوند را کنتاکتهای یسته می گویند.
حلقه‌های اتصال کوتاه روی هسته بوبین کنتاکتور (حلقه فراژه):
روی قسمت ثابت هسته بوبین کنتاکتورها دو عدد حلقه بسته (اتصال کوتاه) قرار گرفته است کار این دو حلقه این است که یک میدان مغناطیسی خود القایی ایجاد کرده و در واقع مانند ثانویه ترانسفورماتور عمل می کنند. میدان مغناطیسی تولید شده به وسیله این دو حلقه سبب می‌شود تا از نوسانات و لرزش هسته متحرک جلوگیری به عمل آید و کنتاکتور هنگام کار ایجاد سرو صدا نکند. در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود در اثر نیروی فنری که داخل کلید قریار دارد اتصالات برقرار می‌شود و دوباره به حالت اول باز می گردد.

قسمتهای کنتا کتور:

این اجزاء عبارتند از:

۱) قاب نگهدارنده کنتاکتهای قسمت فوقانی.
۲) قاب نگهدارنده پیچ کنتکاکت بر روی قاب.
۳) بوبین کنتاکتور: از تعداد دور زیادی سیم با قطر نازک که به دور یک قرقره پلاستیکی پیچیده است.
۴) هسته: مانند هسته ترانسفورماتور ورقه ورقه می‌باشد.
۵) حلقه اتصال کوتاه برای جلوگیری از لرزش.
۶) فنر برگشت کنتاکتها به وضعیت عادی.
۷) قاب نگهدارنده کنتاکتهای متحرک.
۸) کانال یا معبر کنتاکتهای متحرک.
۹) فنر پشت قاب متحرک.
۱۰) نگهدارنده فنر.
۱۱) کنتاکتهای متحرک مربوط به مدار قدرت.
۱۲) کنتاکتهای متحرک مربوط به مدار فرمان.
۱۳) فنر پشت کنتاکت فرمان.
۱۴) نگهدارنده فنر کنتاکت فرمان.
۱۵) بست متصل کننده قاب تحتانی به فوقانی.
۱۶) کانال و پیچ مربوط به کنتاکت مدار فرمان.
۱۷) ترمینال اتصال سیم بویین.

مقادیر نامی کنتاکتورها:
برای تغذیه الکتروموتورهاو سایر مصرف‌کننده‌ها اغلب از شبکه فشار ضعیف ۳۳۰v ولت استفاده می‌شود برای اتصال مصرف‌کننده‌ها به این شبکه باید از کلید کنتاکتوری استفاده نمود که دارای مشخصات مناسبی بوده و کنتکتهای آن تحمل جریان راه‌اندازی و دائمی را داشته باشد همچنین در صورت اتصال کوتاه زمانی طول بکشد تا کنتاکتهای آن صدمه دیده و معیوب شود. به هیمن منظور برای اینکه بتوانیم یک کنتاکتور مناسب را انتخاب نمائیم باید مقادیر نامی کنتاکتورها را بشناسیم معمولاً مهمترین این مقادیر بر روی پلاک بدنه کنتاکتور نوشته می‌شود. نکته مهم دیگر اینکه به طور کلی در انتخاب کلید برای مصرف کننده‌ها و الکتروموتورها باید جریان کلید تقریباً دو برابر جریان نامی مصرف‌کننده‌ها و الکتروموتورها باشد.

مقادیر نامی که بر روی کنتاکتور قید می‌شوند عبارتند از:

۱) جریان نامی:
چون کنتاکتهای متحرک با فشار بر روی کنتاکتهای ثابت اتصال پیدا می‌کند و سطح کنتاکتها نیز کاملاً صاف نیست لذا سطح تماس آنها یک نقطه کوچک خواهد بود. بنابراین در محل تماس دو کنتاکت به علت کم سطح بودن تماس مقاومت الکتریکی وجود داشته و عبور جریان موجب گرم شدن کنتاکتها می‌گردد.
واضح است که هر چه زمان عبور جریان بیشتر باشد کنتاکتها بیشتر گرم می‌شوند با توجه به زمان لازم برای وصل بودن کنتاکتور جریانهای زیر تعریف می‌شود:

الف) جریان دائمی (Ith2):
جریانی است که می‌تواند در شرایط کار نرمال و در زمان نامحدود بدون قطع شدن از کنتاکتهای کنتاکتور کرده و به آن هیچ صدمه‌ای نزند و حرارت ایجاد شده در کنتاکتها از حد مجاز تجاوز ننموده و هیچ‌گونه تعمیر و سرویس مانند تمیز کردن کنتاکتها و عوض کردن آنها مورد نیاز نباشد.

ب) جریان هفتگی (Ith1):
جریانی است که اگر در شرایط کارنرمال به مدت یک هفته از کنتاکتهای کنتاکتور عبور نماید هیچ گونه صدمه‌ای به آنها نزده و نیاز به تعویض و سرویس نباشد.

ج) جریان هشت ساعتی (Ith):
جریانی است که با اتصال یکبار در هر هشت ساعت یا یک شیفت کاری در شرایط کار نرمال می‌تواند از کنتاکتهای کنتاکتور عبور نماید بدون آنکه صدمه‌ای به آن وارد سازد و تغییری در خصوصیات کار کنتاکتور به وجود آورد.

د) جریان کار نامی (Ie):
شرط استفاده از کنتاکتور را بیان می‌کند یعنی اگر از کنتاکتور بصورت دائمی استفاده شود و اگر به صورت هفتگی از آن استفاده شود.

ن) جریان هفتگی اتصال کوتاه ضربه‌ای (Isc):
در مدار فرمان و قدرت کنتاکتورها باید از وسایل حفاظتی استفاده کنیم تا در صورت بروز اتصال کوتاه مدار سریعاً قطع شده و صدمه‌ای به دستگاهها و مدار وارد نشود. اما در لحظه اتصال بصورت لحظه‌ای جریان شدیدی از کنتاتهای کنتاکتور عبور می‌نماید که باید کنتاکتها تحمل این جریان را داشته باشند به این جریان، جریان اتصال کوتاه ضربه‌ای می‌گویند.

۲)ولتاژهای نامی:
منظور از ولتاژهای عبوری از کنتاکتهای قدرت، ولتاژ بوبین کنتاکتور و ولتاژ عایقی بدنه کنتاکتور می‌باشد.

الف) ولتاژ کار نامی (Ue):
ولتاژ عبوری از کنتاکتهای کنتاکتور در شرایط کار نامی و در جریان نامی می‌باشد. از روی آن می‌توان محل استفاده از کنتاکتور را بدست آورد.

ب) ولتاژ عایقی نامی (Ui):
این ولتاژ استحکام عایقی بین کنتاکتها را مشخص می‌کند و بیانگر این است که اگر ولتاژ عبوری از کنتاکتها کنتاکتور را از آن میزان بیشتر شود قدرت عایقی بین کنتاکتها از بین رفته و موجب اتصال کوتاه بین فازها می‌گردد.

ج) ولتاژ تغذیه نامی (UC):
مقدار ولتاژی است که باید به بوبین کنتاکتور اتصال یابد تا بوبین عمل جذب را انجام دهد این ولتاژ هیچ‌گونه ارتباطی با ولتاژ کار نامی کنتاکتور نداشته و مقدار آن روی یک پلاک کوچک که بر روی بوبین نصب شده است مشخص می‌شود.

۳) قدرت قطع:
یکی از مهمترین مشخصاتی که بر روی پلاک کنتاکتورها نوشته می‌شود قدرت کنتاکتور می‌باشد زیرا در هنگام قطع کنتاکتها به مرور فشار کنتاکتها روی یکدیگر کاهش می‌یابد به طوری که در لحظه جدا شدن یک نقطه تماس کوچک بین آنها وجود دارد. و به این ترتیب مقاومت آن نقطه زیاد شده در این وضعیت عبور جریان نامی باعث تولید جرقه و ذوب شدن عده‌ای از کنتاکتها می‌شود که ادامه این کار به مرور باعث جدایی کنتاکتها می‌گردد. هر چه قدرت قطع کنتاکتور بیشتر باشد امکان ذوب کنتاکتها کمتر است.

۴) طول عمر کنتاکتور:
چون هر کلید دارای یک قسمات متحرک می باشد به همین دلیل ساییدگی مکانیکی بین قسمتهای ثابت و متحرک وجود دارد طول عمر مکانیکی یک کلید بستگی به تعداد دفعات قطع و وصل آن دارد طول عمر کنتاکتورها تقریباً از اکثر کلیدها بیشتر است و تا حدود بار می‌رسد. طول عمر مکانیکی کلیدها را با حروف A تا F مشخص می‌کنند و اصطلاحاً کلاس کلید گویند.

کنتاکتورهای کمکی:

این کنتاکتور مانند کنتاکتهای قدرت بوده و دارای چندین کنتاکت باز و بسته فرمان می‌باشد. کنتاکتورهای کمکی در مدار به عنوان کنتاکتورهای واسطه در قسمت فرمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و به هیچ وجه در مدار قدرت از آنها استفاده نمی‌شود زیرا کنتاکتهای آن تحمل جریانهای بالا را ندارند در صورتی که در مدار قدرت از آنها استفاده نمی‌شود زیرا کنتاکتهای آن ذوب شده و از بین می‌رود این کنتاکتورها از نظر اصول کار و ساختمان داخلی شبیه کنتاکتورهای قدرت یا اصلی بوده و تنها تفاوت آن در ساختمان کنتاکتهای آنها می‌باشد کنتاکتورهای کمکی را در نقشه‌ها با حرف (d) نشان می‌دهند و بر روی پلاک آنها () قید می‌شود.

شستی‌ها:
در مدارهای با کنتاکتور اغلب برای دادن فرمان لحظه‌ای از شستی‌ها استفاده می‌شود که انواع شستی‌ها عبارتند از:

۱) شستی استارت START:
شستی که پس از تحریک یا فشار دادن دو کنتاکت قطع را وصل می‌کند شستی استارت نامیده می‌شود. به عبارت دیگر شستی استارت در حالت عادی باز بوده با فشار دادن به صورت لحظه‌ای بسته می‌شود.
در شستی‌های استارت با برداشتن فشار از روی آن مجدداً باز می‌شود در داخل دسته شستی استارت یک فنر قرار گرفته است که موجب عمل آن می‌گردد. شستی استارت با شماره (۳و۴) مشخص می‌شود.

۲) شستی استوپ (STOP):
شستی که پس از تحریک دو کنتاکت وصل را قطع می‌کند شستی استوپ نامیده می‌شود یا به عبارت دیگر شستی استوپ در حالت عادی بسته است و با فشار دادن به صورت لحظه‌ای باز می‌شود. و با برداشتن فشار دست روی آن مجدداً بسته می‌شود. دو سر شستی استوپ را با شماره‌های (۱و۲) مشخص می‌کنند.

۳) شستی استارت ـ استوپ یا دوبل (DOUBLE – START – STOP):
با شستی دوبل به طور همزمان با فشار یک دکمه می‌توان عمل استارت و استوپ را انجام داد به عبارت دیگر استارت استوپ دوبل تشکیل شده است از یک شستی استارت و یک شستی استوپ که با همدیگر هم محور شده‌اند. معمولاً رنگ شستی‌های استارت سبز یا مشکی و رنگ شستی‌های استوپ قرمز می‌باشد.